حج، يکي از ارکان دين مبين اسلام است که داراي ابعاد گسترده عبادي، سياسي، اجتماعي و اقتصادي ميباشد. در پس مناسک حج، رازها و رمزهايي نهفته است که اگر به دقت نگريسته شود، ميتواند بسياري از مشکلات فراروي امت اسلامي را مرتفع کرده و زمينههاي رشد و تعالي آن را فراهم سازد. حضور ميليوني مسلمانان از سراسر عالم اسلامي در کنگره عظيم حج، فرصتي را رقم ميزند که عليرغم تفاوتهاي موجود مذهبي و نژادي در ميان مسلمانان، در پرتو توحيد اختلافات رنگ باخته و زمينههاي همگرايي تقويت شود.در اين ميان، تنوع، جامعيت، پويايي و گستره وسيع آموزهها و مفاهيم حج، نياز به توجهي ويژه و اهتمامي جدي دارد. از اين رو، ضروري است که انديشمندان و محققين اسلامشناس و متبحّر در تخصصها و دانشهاي روزآمد گردهم آمده و با تشريکمساعي، گامهاي بلندي در کشف هرچه بيشتر و اعتلاي روزافزون اين وديعه الهي بردارند.از سوي ديگر، مفهوم زيارت با وسعت معنايي و افق بلندي که در انديشه شيعي دارد، ميتواند کارکردهاي ممتاز و برجستهاي در عمق بخشي فرهنگ اسلام و اهل بيت : ايجاد کند. فهم درست زيارت و شناخت صحيح ظرفيتها و کارکردهاي آن، در کنار نقش کانوني اماکن زيارتي در الصاق و گردهمآيي و همگرايي مؤمنان از ديگر داشتههايي است که قدرداني شايسته و بايسته آن در گرو کسب شناختي عالمانه از آن است.در اين راستا پژوهشکده حج و زيارت ميکوشد تا با بهرهمندي از ديدگاهها و نظريات فرهيختگان حوزه و دانشگاه ابعاد مختلف حوزه حج و زيارت را واکاوي کرده، موجب اعتلاي فرهنگ حج و زيارت شود.سطور پيشرو به اين اميد فراهم آمده است که بازتابدهنده تلاشهاي صورت گرفته در نظام مقدس جمهوري اسلامي بهويژه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت به منظور نگاه عالمانه و کارشناسانه به اين مهم از رهگذر تأسيس پژوهشکده حج و زيارت باشند.