وضعيت فرهنگى دوران امام حسن عسکری(ع)

فرهنگ اسلامى در اين دوره به مدد ترجمه از زبان هاى خارجى به عربى و به خصوص يونانى، فارسى و هندى، به انتشار اعجاب انگيزى دست يافت.

اوّلين عامل در اين مسأله ترغيب و تشويق مسلمانان توسط اسلام نسبت به طلب علم و دانش، به اعتبار يك امر واجب بر هر مرد و زن مسلمان بود. به همين دليل دانشمندان از جانب خلفا، سلاطين، امرا و رجال علم و ادب دائماً بر كسب علم و دانش تشجيع و ترغيب مى شدند.

مراكز اين حركت فرهنگى را مى توان در دربار سامانيان، غزنويان، آل بويه، حمدانيان در مشرق، و در غرب مملكت اسلام در دربار طولونيان، اخشيديان، فاطميانِ مصر و امويانِ آندلس جستجو نمود.

ظهور بسيارى از فرق را نيز مى توان به اين پديده اضافه كرد كه فرهنگ و علم را به عنوان وسيله اى براى تحقّق اهداف سياسى خود به كار مى بردند.

جدال و بحثى كه ميان اين فرقه ها از يك سو و ميان اين فرقه ها و دانشمندان رسمى يعنى فقيهان سلطنتى از جانب ديگر درمى گرفت اثر بزرگى در اين نهضت علمى داشت كه اين عصر را به خصوص در قرن چهارم هجرى به رغم مشكلات كلى جهان اسلام، از حالت تفرقه، انحلال، ضعف و وهن دولت عبّاسى، از نظر علمى به صورت عصرى درخشان درآورده بود[1].

منابع و مآخذ:

[1]. تاريخ الاسلام السّياسى 3 / 332.